Wat is nu eigenlijk ADHD
De afkorting ADHD staat voor het Engelse ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’,
of in het Nederlands ‘aandachttekorts- en hyperactiviteitsstoornis’
ADHD is een ernstige en duurzame stoornis van de psychische ontwikkeling als gevolg van een hoge mate van ongeconcentreerd, rusteloos en impulsief gedrag. De stoornis manifesteert zich vanaf de vroege jeugd: per definitie voor het zevende jaar, bijna altijd voor het vijfde en in veel gevallen reeds voor het tweede jaar.
De drie voornaamste kenmerken van ADHD die vaak in verschillende combinaties voorkomen zijn:
Hyperactiviteit
(overdreven bewegingsdrang) Altijd een gevoel van onrust, niet stil kunnen zitten, steeds moeten opstaan en rondwandelen, voortdurend friemelen met (iets in) de handen, met de voeten tikken, altijd maar doorpraten, ellenlange verhalen afsteken waarvan de luisteraar de draad kwijtraakt, gespannen zijn en blijven, moeilijk tot rust komen.
Aandachtstekort
(verminderd concentratievermogen) Dit uit zich in vergeetachtigheid, moeite met details, spullen kwijtraken, afgeleid raken, van alles tegelijk doen, niet kunnen blijven luisteren, ‘het ene oor in, het andere weer uit’. Ook komt het voor dat iemand sterk gericht is op één ding (‘hyperfocussen’), bijvoorbeeld op het spelen van computerspelletjes. Ten onrechte wordt hieruit dikwijls afgeleid dat iemand ‘wel kan, als hij maar wil. Bij ADHD is het belangrijk te beseffen dat het hier niet gaat om onwil, maar om onmacht.
Impulsiviteit
(ondoordacht handelen) Meteen dingen doen, zonder er eerst over na te denken, dingen eruit flappen, voor je beurt praten (vaak ook uit angst te vergeten wat je wilt zeggen, zie ook de vergeetachtigheid), vreetbuien, snel relaties aangaan en weer verbreken, geld uitgeven zonder dat het nodig of verantwoord is.
Deze symptomen kunnen op verschillende manieren tot uitdrukking komen. Ze hoeven dan ook niet altijd allemaal aanwezig te zijn. Soms is er bijvoorbeeld geen sprake van hyperactief gedrag, maar alleen van een aandachtsstoornis, dan spreekt men van ADD.
In ieder geval heeft niet elk kind dat onrustig is of weinig aandacht heeft ADHD.
Of dat wel het geval is, kan alleen een arts die kennis en kunde op ADHD-gebied heeft vaststellen, na intensief onderzoek van het kind.
Over het algemeen geldt echter dat je alleen van ADHD mag spreken als het problematische gedrag het functioneren van het kind ernstig belemmert, langdurig aanwezig is en in verschillende levensgebieden van het kind (gezin, school, vrije tijd) duidelijk waarneembaar is.
Als ADHD niet wordt behandeld, kan het ernstige gevolgen hebben voor het kind en voor het hele gezin. Het kan bijvoorbeeld leiden tot schoolverzuim, problemen in het gezin of een verhoogd risico op verslaving.
Hoewel ADHD niet kan worden genezen, kunnen kinderen met ADHD door intensieve zorg en een doelgerichte behandeling van de symptomen, een kans krijgen op een toch grotendeels normale ontwikkeling op school en op sociaal gebied.
De behandeling van ADHD:
Na informatie en overleg met alle betrokkenen, wordt een doelgerichte combinatietherapie voorgesteld, bestaande uit speciale psychologische, educatieve en sociale maatregelen en behandeling met medicijnen.
Wat is de oorzaak van ADHD?
De exacte oorzaak van ADHD is nog niet helemaal bekend. Deskundigen menen dat bij ADHD de uitwisseling van stoffen die met de prikkelgeleiding te maken hebben, verstoord is. Daardoor wordt de binnenkomende informatie onvoldoende verwerkt en is er geen controle meer. Het gevolg is een chaos in de prikkelverwerking (ADHD-gedrag), wat te zien is aan de symptomen: hyperactiviteit, aandachtstekort en impulsiviteit.. Aangezien ADHD ook vaak tussen meerdere familieleden voorkomt, lijkt ook erfelijkheid een rol te spelen.
Welke factoren kunnen ADHD beinvloeden?
Het vermogen om gedrag te ordenen en te sturen in situaties die taakgerelateerd zijn (dus ook dingen doen die saai zijn maar wel gedaan moeten worden), is bij ADHD verminderd of afwezig. ADHD-kinderen (en ADHD-volwassenen) kunnen zich vaak wél concentreren op bijvoorbeeld computerspelletjes.
Omgevingsfactoren kunnen echter een grote invloed hebben. Symptomen kunnen verminderen in een zeer gestructureerde omgeving, bij interessante activiteiten en bij goede begeleiding en positieve bekrachtiging.
Symptomen kunnen daarentegen toenemen bij weinig structuur, saaie activiteiten en weinig tot geen aanmoediging. Maar dergelijke ongunstige omgevingsfactoren kunnen op zichzelf nooitADHD veroorzaken. ADHD ontstaat alleen als iemand daar aanleg voor heeft!
Andere voorkomende aandoeningen bij ADHD
Bij mensen met ADHD komen vaak ook nog andere psychiatrische stoornissen voor.
De meest voorkomende zijn:
- agressie
- verstoord sociaal gedrag
- leerstoornissen (moeite met lezen, schrijven en rekenen)
- angststoornissen
- depressie
- tics (spiertrekkingen)
Het is belangrijk dat deze bijkomende aandoeningen bij een medisch onderzoek worden herkend en dat ze eventueel afzonderlijk worden behandeld.
Bij wie komt ADHD het meest voor:
Bij jongens wordt de diagnose 3 tot 4 maal meer gesteld dan bij meisjes, waarschijnlijk doordat de aandoening bij hen meer opvalt. Jongens hebben namelijk vaker de variant met hyperactiviteit en impulsiviteit. Bij meisjes ziet men juist vaak aandachtstekort en dromerigheid zonder hyperactiviteit. In tegenstelling tot wat veel wordt gedacht, verdwijnen de gedragsstoornissen van ADHD niet altijd met de puberteit, maar kunnen er ook op volwassen leeftijd duidelijke symptomen van de stoornis blijven bestaan, bijvoorbeeld slechte concentratie, slechte organisatie en problemen met de zelfbeheersing bij emoties en stress. Het is belangrijk dat deze bijkomende aandoeningen bij een medisch onderzoek worden herkend en dat ze eventueel afzonderlijk worden behandeld.
Positieve Factoren bij ADHD
Natuurlijk zijn er niet alleen negatieve dingen te benoemen, want de adhd-ers onderons hebben ook positieve factoren en die wil ik zeker ook benoemen
- Spontaan en open
- Een enorme creativiteit hebben
- Energiek en enthousiast
- Humor hebben (de clown uithangen)
- Gevoelig en zorgzaam
- Een goed inlevingsvermogen hebben